Köpeklerde Leishmania, kan parazitinin oluşturduğu, ağır seyreden bir hastalıktır. Bulaşıcıdır.

Tedavisi çok zor olan ve bazen ölümle sonuçlanabilen bu hastalıkla mücadele etmek maddi ve manevi yönlerden çok yorucu bir süreç olabilir.

Nadiren de olsa insana da bulaşmaktadır. İnsan vücudundaki formuna şark çıbanı adı verilmektedir. İnsan bedenine etkileri köpeklerdeki gibi ölümcül sonuçlar doğurmaz ve insanda tedavisi daha hızlı ve kolay gerçekleşmektedir.

Portekiz’de dahil olmak üzere, Akdeniz’i çevreleyen bütün ülkelerde yöresel bir hastalık olarak kabul edilmektedir. Hastalığın görülme sıklığı, sıcaklık, nem ve coğrafi konum gibi çevre faktörlerine bağlı olarak, bölgeden bölgeye değişmektedir. Hastalığı taşıyan sineklerin bulunmadığı Antarktika, Avusturalya ve Pasifik adaları hariç tüm kıtalarda görülebilir.

Nasıl Bulaşır?

Taşıyıcı olan, tatarcık böceği (sinek), hasta hayvana konarak kan emdiğinde etkeni alır ve sağlıklı hayvandan kan emerken, hastalığı sağlıklı hayvana bulaştırır.

Köpekten insana bulaşma yolu da bu şekilde olmaktadır. Bu nedenle leishmania, zoonoz yani hayvandan insana, insandan hayvana geçebilen hastalık olarak tanımlanır.

Leishmania; deri leishmania ve organ leishmania olmak üzere iki çeşittir.

Enfekte ediciler olarak köpeklerde L.Canis ve L.Tropica adlı parazitler daha çok görülür.

Hastalığın kuluçka dönemi aylar hatta yıllar sürebilir.

Köpeklerde Leishmania Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın en erken döneminde, göz ve burun çevresinde belirgin tüy kaybı görülür. Bu, uyuz hastalığının belirtisi ile karıştırılabilmektedir.

Hastalık ilerledikçe, iştah kaybı yaşanmasa bile, gözle görünür zayıflama gözlenir.

Köpek yere uzandığında veya oturduğunda sürtünmeye maruz kalan deri yüzeylerinde hassasiyet ve ağrı olur.

Hastalığın son evrelerinde tırnaklar anormal uzayabilir ve eğrilir.

L.canis ile enfekte olan “organ leishmania” belirtileri; kronik kilo kaybı, iştahsızlık, burun kanaması, topallama, ishal, böbrek yetmezliği, kaslarda zayıflama ve güçsüzlük, aralıklı ateş ve anemi, yüz kaslarında körelme, fiziksel faaliyetlerin azalmasıdır.

L.Tropica ile enfekte olan “deri leishmania” belirtileri; kaşıntı, aylarca devam eden deride ağrılı ülser, nodüller (çoğunlukla derinin kılsız bölgelerinde, karın altında, bacakların iç yüzeylerinde ortaya çıkar ve görülür kırmızı renktedir) deride pul pul dökülmeler ve kabuk bağlamış iltihaplı yaralardır.

Leishmania Tedavisi

Kesin tanısı zor olan bu hastalığın en çok etkilediği ana organ sistemleri cilt, böbrekler, dalak, karaciğer, gözler ve eklemlerdir.

Leishmania hastalığının tedavisinde, günümüzde en sık kullanılan ilaçlar arasında Alopurinol, Pentavalan Antimon, Amfoterisin B, Pentamidine, Aminosidine yer almaktadır. Veteriner hekiminiz bu tedavilerden hangilerinin uygulanması gerektiği konusunda size yol gösterecektir.

Tedavi sonrası klinik rahatsızlıklar genel olarak nükseder. Tam iyileşme parazitolojik olarak mümkün olmamaktadır. Son yıllarda tedavi sürelerinin uzadığı görülmüştür. Bu, parazitin kullanılan ilaçlara bağışıklık geliştirdiğinin göstergesi olduğu için tedavide ilaç çeşitliliğine gidilmesi tavsiye edilmektedir.

Köpekten köpeğe bulaşma ihtimali göz önüne alınarak, bu hastalık nedeniyle ötenazi telkinleriyle bile karşılaşılabilir. Ancak bir araştırmada, hasta köpeklerin, diğer köpekler için hastalığa yakalanma riskini artırmadığı tespit edilmiştir. Yine aynı araştırmada ötenazinin hastalığın bulaşmasını ve yayılmasını önlemediği de tespit edilmiştir.

Köpeklerde organ formu daha sık görülen bu hastalığın tedavi süreci uzun ve sıkıntılı olmakla birlikte, zamanında müdahale ile kurtarılan hayatlar mevcuttur.

Köpeğinizi Bu Hastalıktan Nasıl Koruyabilirsiniz?

Köpeklerimizi bu kötü hastalıktan korumak için, parazit aşılarını düzenli bir şekilde yaptırmalıyız. Onlar için özel üretilmiş olan ense damlalarını ve parazit iğne ya da ilaçlarını kontrollü bir şekilde düzenli kullanmaya devam etmeliyiz.

İlkbahar ve yaz aylarında parazit ilaçlı tasma kullanmalıyız. Bu dönemde gün batımından gün doğumuna kadar köpeğin evde kalması da hastalık riskini düşürecektir.

Pire Tasmaları Etkili Değil

Dikkat etmeniz gereken en önemli husus, pire tasmalarının Leishmania hastalığına karşı koruma sağlamadığıdır. Dünya Sağlık Örgütü, korunmak için köpeklere Deltametrin emdirilmiş tasma takılmasını önermektedir. Bu tasmalar hastalığın en yaygın olduğu aylarda bile tatarcık ısırmalarını %95 oranında engelleyerek köpeğinizin enfeksiyon kapmasını önler.